Διαλέξεις 2019

η πρωτη μας Διαδικτυακή συνάντηση Σάββατο 22-1-2022

Διαδικτυακές συναντήσεις Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2022

Τέσσερις συναντήσεις από την πλατφόρμα του zoom. Σάββατο. 7-9 μ.μ.

Το θέμα των συναντήσεών μας:

Τέχνη και Ψυχανάλυση. ΄ Ερως και Θάνατος.

Γιατί η Τέχνη και η Ψυχανάλυση; Γιατί ο ψυχαναλυτικός ένας από τους πολλούς τρόπους που έχουμε στη διάθεσή μας για να «διαβάσουμε» τα έργα της τέχνης (φορμαλιστικός, σημειολογικός, κοινωνιολογικός, φεμινιστικός, βιογραφικός κ.ά.). Η ψυχαναλυτική προσέγγιση μπορεί να εμβαθύνει είτε στο προφίλ του καλλιτέχνη είτε στο προφίλ του «ήρωα» του έργου τέχνης είτε στο προφίλ του φιλότεχνου-θεατή του έργου τέχνης.

Εμείς θα αρχίσουμε από τον καλλιτέχνη. Για όποιον έχει διαβάσει το Χρονικό της Τέχνης, ξέρει την αφοριστική φράση με την οποία ο Ε. Gombrich ανοίγει το βιβλίο του: «Στην πραγματικότητα η τέχνη δεν υπάρχει, υπάρχουν μόνον οι καλλιτέχνες». Από τον Πλάτωνα ως τον Φρόυντ, φιλόσοφοι, θεωρητικοί και ψυχαναλυτές ενδιαφέρθηκαν για την προσωπικότητα του καλλιτέχνη, την ιδιοσυγκρασία και τη βιογραφία του, αναζητώντας να βρουν τι είναι αυτό που χαρακτηρίζει την δημιουργική του φύση.

Στην πρώτη συνάντηση, 22 Ιανουαρίου, θα μας απασχολήσει η ψυχοβιογραφία του καλλιτέχνη.

Σύμφωνα με τον Φρόυντ δύο ροπές κινητοποιούν τον άνθρωπο, δύο δυνάμεις κατοικούν μέσα μας: η μία μας σπρώχνει προς τη δημιουργία και τη ζωή, η άλλη μας σπρώχνει προς την καταστροφή και το θάνατο. Η πρώτη εκπροσωπείται από την Αφροδίτη, θεά του ΄ Ερωτα ενώ η άλλη από τον ΄΄΄΄Αρη, θεό του πολέμου.

Στην δεύτερη συνάντηση, 29 Ιανουαρίου, θα αναζητήσουμε το θέμα του ΄ Ερωτα, όπως εμφανίζεται σε πίνακες και γλυπτά ανά τους αιώνες.

Στην τρίτη συνάντηση, 5 Φεβρουαρίου, θα αναζητήσουμε το θέμα του Θανάτου και πώς αυτός εικονογραφείται σε πίνακες και γλυπτά.

Στην τέταρτη συνάντηση, 12 Φεβρουαρίου, θα συζητήσουμε για το όμορφο και το δύσμορφο στην τέχνη, τα όρια και τις δυνατότητες κάθε μιας αισθητικής κατηγορίας. Γύρω μας δεσπόζει το τρομακτικό, από την τέχνη ως τις ειδήσεις στην τηλεόραση και τον κινηματογράφο, γιατί;

Οι συναντήσεις μας θα γίνουν τα τέσσερα συνεχόμενα Σάββατα από 22 Ιανουαρίου έως 12 Φεβρουαρίου, ώρα 7-9 το απόγευμα, από την πλατφόρμα zoom.

Παρακολούθηση ελεύθερη.

Οι συμμετοχές συμπληρώθηκαν.

Το θέμα των συναντήσεων

Τέχνη και Ψυχανάλυση

Πριν διακόψουμε τις συναντήσεις μας λόγω του covid είχαμε προσεγγίσει τα ΄Έργα Τέχνης μέσα από τις αρχές της ψυχανάλυσης.

Αναζητήσαμε σύμβολα και αρχέτυπα στα ΄Έργα της Τέχνης, και ψάξαμε για το νόημα που κρύβεται πίσω από τις εικόνες. Αυτό θα κάνουμε και τώρα.

΄Ερως και Θάνατος

F.Goya, Το Σάββατο των Μαγισσών, λεπτ.,1823

Ήρωες και μάγοι, δαίμονες και άγγελοι, παράδεισος και κόλαση, έρωτας και θάνατος έγιναν τα θέματα και αναπαραστάθηκαν από εποχή σε εποχή σε ζωγραφικούς πίνακες και σε γλυπτά.

Δίπολα αντιθέτων: το καλό και το κακό, το ωραίο και το άσχημο, το σαρκικό και το πνευματικό.

Οι καλλιτέχνες πάντοτε κινούνται ανάμεσα σε δίπολα, ανάμεσα στη διάνοια και στη φαντασία, ανάμεσα στη λογική και στο συναίσθημα.

Στις συναντήσεις μας θα κάνουμε ερωτήσεις:

Γιατί η Τέχνη κινείται ανάμεσα στο ωραίο και στο άσχημο;

Πότε αναζητάει το καθησυχαστικό και πότε το τρομερό; Τι ψάχνει να βρει στα όνειρα και στους εφιάλτες;

Μπορούν να καθησυχαστούν τα δικά μας, της ζωής μας τα δίπολα μέσα από την τέχνη;

Θα θέσουμε τις ερωτήσεις ευγενικά, με προσοχή, γιατί τα φώτα και οι σκιές, τα κενά και τα γεμάτα, το έξω και το μέσα δεν είναι μόνον αισθητικές ποιότητες, δεν είναι μόνον συνθετικά εργαλεία στα χέρια των καλλιτεχνών, που ψάχνουν πώς θα τα ισορροπήσουν στις συνθέσεις τους, στα σχήματα και στις μορφές των έργων τους.

Θα θέσουμε τις ερωτήσεις μαλακά, γιατί στις σκιές και στα κενά κινείται και ένα μέρος της πραγματικής ζωής, της δικής μας και των άλλων, και για να δούμε τι κρύβεται εκεί θα πρέπει να στρέψουμε για λίγο το φως προς το σκοτάδι.

Οι δράκοι και οι άγγελοι, οι νάνοι και τα ξωτικά ίσως να μην κατοικούν μόνον στα έργα τέχνης όπως μας τα δείχνει η ζωγραφική και η γλυπτική, μας τα αφηγείται η λογοτεχνία ή τα υπονοεί ο ήχος ενός κοντραμπάσο, ίσως να κατοικούν και μέσα στον καθένα μας.

Η δυστοπία της Μητρόπολης, μπορεί να μην είναι μόνο το χαρακτηριστικό της κινηματογραφικής Γκόθαμ Σίτυ, της πόλης του Ανθρώπου Νυχτερίδα, τη γκρίζα πόλη μπορεί να τη συναντάμε εδώ, στην πόλη μέσα στην οποία ζούμε, γύρω μας και εντός.

Τα έργα τέχνης μας κάνουν να δούμε αυτό που δεν φαίνεται, κάνουν ορατό το αόρατο, οπτικοποιούν το απαράστατο.

Το μόνο που χρειάζεται για να το δούμε (=να το καταλάβουμε), είναι να πάμε στην Τέχνη χωρίς στερεότυπα και προκαταλήψεις, να πάμε άδειοι για να γεμίσουμε, να πάμε με τα ανοιχτά μάτια των παιδιών και όχι με τα κλειστά μα΄τια της προ-αποκτημένης γνώσης (ή μήπως γνώμης;), να πάμε στην Τέχνη με αυθεντική απορία, με την εναργή, με την παρούσα παρουσία μας.

5 Ιανουαρίου 2022